De tijd is rijp voor de Taskforce Green Deal Sportvelden om concrete stappen te zetten. De brancheverenigingen BSNC, VHG en CUMELA Nederland die deze Taskforce vormen, bereiden hun leden actief voor op het verplichte chemievrij beheer per 2021.
De Taskforce wil dit voorjaar studiedagen houden voor de achterbannen op vier plaatsen verspreid over Nederland. De vraag aan de leden van de brancheverenigingen en overige bezoekers tijdens die bijeenkomsten is om innovatieve oplossingen aan te dragen voor het beheer van de sportvelden zonder gewasbeschermingsmiddelen. Of in ieder geval zo minimaal mogelijk. “De eerste studiedag vindt eind maart plaats en is een pilot voor de daaropvolgende studiedagen. Meer informatie over het programma en over de overige locaties en data volgt later”, geeft beleidsmedewerker Ingrid Sangers van Branchevereniging VHG aan. Deze vereniging, waarbij ruim 1.100 ondernemers in het groen zijn aangesloten, legt actief de verbindingen tussen de baten van groen met maatschappelijke thema’s als leefklimaat (water, temperatuur en luchtkwaliteit), biodiversiteit en gezondheid van mensen. Daarnaast ondersteunt VHG haar leden op tal van onderwerpen in de dagelijkse bedrijfsvoering. Ingrid vervolgt: “Het bedenken van vernieuwende, creatieve methoden en technieken voor het chemievrij beheer van sportvelden is een mooie uitdaging voor ondernemers. Waaronder de leden van de drie brancheverenigingen. We helpen en begeleiden hen daar graag bij. Samen met de BSNC en CUMELA Nederland werken we aan ideeën en verzamelen en toetsen we praktijkervaringen. Op innoverende wijze pakken we knelpunten aan. Zodat uiteindelijk initiatieven ontstaan die bijdragen aan de doelen van de Green Deal Sportvelden.“
Sinds 2016 is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op een harde ondergrond buiten de landbouw (geasfalteerde sportvelden, trottoirs of tribunes bij sportaccommodaties) niet meer toegestaan. Eind 2017 werd dit verbod uitgebreid naar onverharde terreinen buiten de landbouw (zoals plantsoenen of bossen bij sportaccommodaties). Een uitzondering gold voor de (buitensport)sector om zo de speelkwaliteit en veiligheid voor de sporters op de velden te waarborgen. Volgens de sportbranche was een verbod van chemie op de velden in 2017 niet haalbaar. De betrokken organisaties pleitten daarom voor een soepelere overgang op een later tijdstip.
Flinke stappen
“In de Green Deal Sportvelden is afgesproken dat de verplichte aanleg en het onderhoud zonder gewasbeschermingsmiddelen officieel en formeel een feit is vanaf 2021. Om misverstanden te voorkomen: de Green Deal Sportvelden loopt namelijk tot en mét 2020”, benadrukt BSNC-directeur Ben Moonen. Het gebruik van chemie is over een paar jaar alleen nog toegestaan in situaties waarin dat strikt noodzakelijk is. De Green Deal Sportvelden biedt de branche de mogelijkheid om flinke stappen te zetten in het chemievrij werken. Wachten tot eind 2020 is geen optie. De afspraak betekent juist dat sportveldbeheerders meteen konden starten met het duurzame beheer. Deze werkwijze vraagt om planmatig en gespecialiseerd onderhoud. Het is daarom zaak de periode tot het verplichte chemievrij beheer te benutten om de huidige onderhoudsmethoden te analyseren en diverse alternatieven uit te proberen.
Behalve het ministerie van Infrastructuur en Milieu ondertekenden tal van (sport)organisaties in oktober 2015 de Green Deal Sportvelden-overeenkomst: NOC*NSF, NGF (Nederlandse Golf Federatie), NGA (Nederlandse Greenkeepers Associatie), NVG (Nederlandse Vereniging van Golfaccommodaties), VSG (Vereniging Sport en Gemeenten), BSNC (Branchevereniging Sport en Cultuurtechniek), Branchevereniging VHG en CUMELA Nederland. Op de site van de BSNC werd destijds gesproken van ‘een mooi resultaat dat ook verplichtingen met zich meebrengt’. De eerste activiteiten betroffen de ontwikkeling van een uitvoeringsprogramma en het opstarten van de monitoring. Daarnaast brachten de deelnemers aan de Green Deal sportterreinen in kaart die de omslag naar chemievrij beheer al eerder maakten. En volgde een analyse naar goede praktijkvoorbeelden (‘best practices’) én knelpunten.
VHG
De brancheverenigingen BSNC, VHG en CUMELA Nederland zochten elkaar naar aanleiding van de Green Deal Sportvelden op. Met als achterliggende reden ‘nadrukkelijk’ te gaan samenwerken. Daarop riepen de drie organisaties de Taskforce Green Deal Sportvelden in het leven. De startbijeenkomst vond plaats op 23 maart 2016. “Inmiddels zijn we bijna twee jaar verder. In die periode zijn we acht keer bij elkaar geweest. De samenwerking verloopt uitstekend”, geeft Ingrid aan. “De Taskforce telt in totaal zestien leden van de drie deelnemende organisaties, waaronder ondernemers (aannemers), leveranciers en gemeenten. Deze werkgroep houdt zich dus bezig met het voorbereiden en begeleiden van de achterban op het chemievrij beheren, onderhouden en aanleggen van sportvelden. Dat gebeurt in een hele prettige sfeer. De lijnen zijn heel kort. De Taskforce fungeert bij het maken van de omslag naar chemievrij beheer als denktank, klankbord en aanjager.“
Ingrid geeft aan dat de Green Deal belangrijk is voor de leden van VHG. “Onze bijdrage als branchevereniging bestaat onder meer uit het mede-organiseren van de bijeenkomsten van de Taskforce, het financieren van de studiedagen en het leveren van kennis. VHG, BSNC en CUMELA Nederland zijn organisaties met veel overeenkomsten. We begrijpen elkaar en spannen ons in voor leden die namens de opdrachtgevers sportvelden aanleggen, beheren en onderhouden. Samen staan we sterker. Daarom is het prettig om verbinding met elkaar te zoeken. Zeker in zo’n belangrijk dossier als de Green Deal Sportvelden kiest VHG bewust voor samenwerking met BSNC en CUMELA Nederland. We hebben elkaar hard nodig om tot goede oplossingen te komen.”
De voorstellen die voortkomen uit de bijeenkomsten en studiedagen vormen belangrijke input voor de Taskforce. Doel is dat de betrokken partijen samen een innovatieagenda opstellen om chemievrije oplossingen te creëren voor sportvelden. Ingrid hierover: “Kernbegrippen zijn behalve innovatie ook bewustwording, kennisdeling en het verzamelen van praktijkvoorbeelden. Met het sluiten van de Green Deal zetten we in op alternatieven voor gewasbeschermingsmiddelen.”
CUMELA Nederland
CUMELA Nederland is met drie leden vertegenwoordigd in de Taskforce. “De sector waar onze branchevereniging zich op richt, bestaat uit ruim drieduizend bedrijven in cultuurtechnische werken, grondverzet en infra, agrarisch loonwerk en meststoffendistributie”, zegt beleidsmedewerker Nico Willemsen. “Ons bestand telt tweeduizend leden. Waaronder tachtig tot honderd bedrijven die sportvelden onderhouden en aanleggen. Wij adviseren in brede zin. Van algemene adviezen voor de gehele sector en ledengroepen tot en met individueel maatwerkadvies en begeleiding bij bedrijfsprocessen.”
Nico woonde tot dusverre verschillende bijeenkomsten bij van de Taskforce. “De samenwerking met de BSNC en VHG verloopt heel prettig. Het onderlinge contact is toegenomen door de Green Deal Sportvelden. We houden elkaar op de hoogte van de actuele ontwikkelingen rondom de Green Deal en wisselen praktijkervaringen en informatie uit. Dat gebeurt zowel tijdens de bijeenkomsten als vrijwel wekelijks via e-mailverkeer. Besloten is inmiddels dat alle partijen die de Green Deal Sportvelden ondertekenden een Innovatienetwerk instellen. Hiertoe behoort een expertpanel met daarin externe deskundigen. Dat orgaan heeft als belangrijkste taak onafhankelijk en objectief oplossingen te toetsen voor het chemievrij beheer van sportvelden. De leden van het expertpanel informeren de coördinator van het Innovatienetwerk over hun bevindingen.
Sinds kort is de nieuwe website www.greendealsportvelden.nl in de lucht. Nico: “Via dit webportal stroomlijnen we alle informatie over de Green Deal. Waaronder over de deelnemende organisaties. Uiteindelijk is langs deze weg ook het platform van het Innovatienetwerk bereikbaar.“
Financiële consequenties
Nico benadrukt dat de sector nog tijd nodig heeft om zich goed voor te bereiden en te anticiperen op het chemievrij beheer. “Voordeel is dat de aanschaf van allerlei nieuwe machines niet nodig is. Het materieel om grasvelden te onderhouden is immers al aanwezig. Zorgwekkend is wel dat de financiële consequenties van de overgang naar chemievrij beheer nog niet helemaal helder zijn. Aan de ene kant benadrukken ervaringsdeskundigen dat het onderhoud van sportvelden zonder gewasbeschermingsmiddelen heel goed mogelijk is. Zij zeggen: ‘Heus, het kan! Het vergt alleen een andere manier van werken’. Anderen stellen dat het veel duurder is en om meer en intensiever beheer vraagt. Bijvoorbeeld omdat je sneller tot renovatie van de velden moet overgaan. Veel opdrachtgevers en terreinbeheerders beseffen dit nu nog onvoldoende. Dat baart me ook zorgen.”
Nico vervolgt: “Als leden van de Taskforce vertrouwen we erop dat de sportsector de uitdaging van het chemievrij beheer aan kan. Hoe? Door het delen van kennis en ontwikkelen van innovatieve werkmethoden. Het is belangrijk om met alle betrokken partijen, de Taskforce en onze leden nu écht spijkers met koppen te slaan. De communicatie naar de achterban is goed. De bewustwording is er zeker ook bij de ondernemers. Daar twijfel ik niet aan. Wat ik mis is proactief gedrag. Dus de bereidheid om écht tot oplossingen voor het chemievrij beheer te komen. En om goede vernieuwende en creatieve praktijkvoorbeelden aan te dragen. Aan ons de taak als Taskforce om de belangrijke stakeholders hierop te wijzen. Ook degene die moeilijk te bereiken zijn. Zoals de adviesbureaus die door gemeenten ingeschakeld worden. Het is zaak de leden goed voor te bereiden op er wat er komen gaat. En te benadrukken dat de tijd dringt.“
Er wacht de Taskforce en de overige ondertekenaars van de Green Deal Sportvelden nog een andere mooie uitdaging. Nico: “Het is belangrijk om de overheid ervan bewust te maken dat in voorkomende gevallen, onder bepaalde voorwaarden, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen mogelijk blijft. Soms kan het gewoon niet zonder.”
BSNC
Directeur Ben Moonen van de BSNC, het landelijke kennis- en innovatieplatform voor buitensportvoorzieningen, is ook goed te spreken over de krachtenbundeling met de Branchevereniging VHG en CUMELA Nederland. “Ik vind het heel mooi en positief dat we gezamenlijk optrekken. Er is veel gebeurd sinds we met alle betrokken partijen de Green Deal Sportvelden ondertekenden. Met CUMELA Nederland en VHG hebben we onder meer een enquête uitgezet onder onze achterbannen. Daarin gaat het over goede en minder goede ervaringen bij het chemievrij beheer. Ook de vraag tegen welke problemen de leden aanlopen, komt aan bod in de enquête. Een goed voorbeeld is daarnaast dat we met alle partners van de Green Deal Sportvelden op de Dag van de Sportaccommodaties (donderdag 8 maart in Expo Houten) het expertpanel met de externe deskundigen presenteren. Tijdens datzelfde evenement lanceren we daarnaast de website van het Innovatienetwerk. Met dit netwerk willen we ook de best practices uit de markt verzamelen én zichtbaar maken. Het grote doel is glashelder: in samenwerking met de betrokken marktpartijen en overheden tot goede oplossingen komen voor het chemievrij beheer van sportterreinen.“
Ben heeft goede verwachtingen van de studiedagen dit voorjaar. “We zijn in gesprek met de KNVB om de studiedagen te combineren met de zogeheten roadshow van de KNVB. Deze bijeenkomsten willen we graag houden bij voetbalverenigingen. Het idee is om in de ochtenduren met een select gezelschap van ongeveer twintig professionals te sparren over oplossingen voor de Green Deal. Waarna ’s middags iedereen welkom is en informatie krijgt over de gevolgen en consequenties van het chemievrije beheer van de sportvelden. De studiedagen bieden ons als betrokken organisaties de mogelijkheid om bij onze achterban, de verenigingen en particulieren kennis en hopelijk ook goede en innovatieve praktijkvoorbeelden op te halen en te delen. Alle input die we opdoen, bundelen we en wordt ingebracht tijdens een landelijke themadag over het chemievrij beheer in het najaar. De Green Deal Sportvelden is gesloten in het belang van de sector. Samenwerking tussen alle betrokken partijen is essentieel om tot de best haalbare oplossingen te komen. Het is tijd om naar een hogere versnelling te schakelen en met concrete stappen te komen. Hier gaan we als Taskforce serieus werk van maken.”